اصل مدرکگرایی و آموزش برای اخذ مدرک امری ناپسند است، نظام آموزشی کنونی مدرک را در اولویت اوّل قرار داده بیتوجه به اینکه شخص توانایی و مهارتی دارد یا خیر.
در این نظام آموزشی افراد برای علاقه و نیاز جامعهشان وارد یک رشته نمیشوند بلکه صرفاً بر اساس جایگاه و درآمد شغلیاش رشتهای را برای تحصیل انتخاب میکنند حتّی اگر در آن زمینه کمترین استعداد و یا علاقهای هم نداشته باشند.
درست است که ظاهراً حرف اوّل را مدرک میزند در دنیای امروز، لکن حرف آخر را قطعاً مهارت و توانایی و تقوا و … میزند، یعنی اگر انسانی هدفش از تعلیم و آموزش، خدمت و سازندگی و … باشد باید سعی در کسب توانایی و مهارت کند نه سعی در اخذ مدرک، در طول 40 سال انقلاب نیز افراد اثرگذار و آبادگر و عالم و دانشمند زیادی داشتهایم که تواناییشان بر مدرک تحصیلیشان چربیده است، امثال شهدای عزیزی چون شهید طهرانی مقدم، شهید احمدی روشن و …
امام خامنهای حفظه الله در دیدار با معلّمان، یکی از آسیبهای آموزشوپرورش را مسئلهی دانشگاه گرایی میدانند:
یکی از اشکالات آموزشوپرورش ما، بیماری دانشگاه گرایی است. در سطح محیط دانشآموزی ما دانشگاه گرایی وجود دارد؛ یعنی اگر کسی بخواهد درس بخواند و به دانشگاه نرسد، کأنّه درس نخوانده؛ این خطا است، این غلط است، لزومی ندارد.
دیدار با فرهنگیان 1396/2/17
تب گرفتن مدرک را نیز رهبر انقلاب در خاطرهای که با یک جوان مشهدی داشتند اینگونه بیان میکنند:
یکوقتی من به جوانى که تحصیلاتش را ادامه نداده بود، بر حسب عادت گفتم: «چرا تحصیلاتت را ادامه ندادى و مشغول کسب و کار شدى؟»جواب سربالائى داد؛ من یک خرده اصرار کردم – شغلى که او داشت، شغل خوبى هم هست – با همان لهجهى مشهدى گفت: «این کار، تو خونِمَ.» جزو خونش است؛ جزو وجودش است.
بگو خیلى خوب، کسى که فلان شغل، فروشندگى در خونش است، بگذار برود آن کار را بکند، چه لزومى دارد حتماً به دانشگاه برود.
چه اصرارى بنده داشتم که این حتماً باید به دانشگاه برود؟ این، نگاهِ درست به مسئله است.
دیدار با معلمان 12/2/1387
***
با توجه به آفت مدرکگرایی و نگاه غلط به مدرک، اگر فردی در مکتب اسلامی ضرورت ببیند که مدرک بگیرد، و اخذ مدرک را در مسیر انجام وظیفهاش به عنوان قطعهای کوچک از یک پازل بزرگ ببیند، راه اخذ مدرک در قانون اساسی و قوانین مجلس و آموزشوپرورش بیان شده است تا فرد بدون حضور در مدرسه به تحصیل بپردازد و پس از قبولی در امتحانات مربوطه مدرک بگیرد.
این مدرک با مدرک دانشآموزی که در مدرسه تحصیل کرده تفاوتی ندارد و شخص میتواند مسیرش را در دانشگاه یا هر عرصهی دیگری دنبال کند.
لزوم ساختار سازی
آموزشوپرورش یکی از نهادهای حاکمیتی در جمهوری اسلامی ایران و وجودش امری ضروری است و تمام تلاشهای مکتب اسلامی برای تحول این ساختار است.
مکتب اسلامی نمونهای از این تحول را بهصورت علمی و عملی با ارائهی الگوهایی موفق در نقاط مختلف کشور به تحقق و مرحله ظهور رسانده که این الگوها به حول و قوه الهی در حال گسترش و پیشرفت هستند.
لذا مکتب اسلامی با مستندسازی از فعالیتهایش و پیگیری از طریق مسئولین امر و نهادهای مربوطه سعی در ایجاد یک ساختار فراگیر در جمهوری اسلامی ایران دارد تا لحظهبهلحظه به تحقق تحول در نظام آموزشی نزدیکتر شویم.
متشکرم