اصالت و محوریت خانواده در اسلام

خانواده‌محوری مبنای تدبیر همه ی نظامات اجتماعی است، عالم در آتش مصیبت های خانوادگی گرفتار است و به دنبال فرمول نجاتند. ما در گسترش اسلام دچار مشکلاتی هستیم زیرا فرمول نجاتی که در بینش اصیل اسلامی اهل بیت علیهم السلام برای ما معنا کردند را متوجه نشدیم.

حجت الاسلام نقی پور
سومین نشست راه رسیدن به تمدن اسلامی، مشهد مقدس
+ دریافت صوت جلسه

تنها نظام اصیل و پایدار

ما یک نظام اصیل و پایدار در اسلام بیشتر نداریم و آن هم خانواده است. این مساله ای است که اگر به آن یقین داشته باشیم انقلابی در وضعیت جامعه پدید خواهد آمد. در واقع تمام نظامات اجتماعی در راستای اقتضائات خانواده پدید آمدند. پس خانواده‌محوری مبنای تدبیر همه ی نظامات اجتماعی است.

اگر این بینش را به صورت تفصیلی و گسترده داشته باشیم همه ی عالم عاشق اسلام می شود. عالم در آتش مصیبت های خانوادگی گرفتار است و به دنبال فرمول نجاتند. ما در گسترش اسلام دچار مشکلاتی هستیم زیرا فرمول نجاتی که در بینش اصیل اسلامی اهل بیت علیهم السلام برای ما معنا کردند را متوجه نشدیم. حدود سی سال است که ما بحث خانواده محوری را مطرح می کنیم و بند دوم سیاست های کلی خانواده الحمدالله تصویب شده و رهبری آن را امضا کردند، این بند درباره ی محور قرار گرفتن خانواده در قوانین و مقررات، برنامه ها، سیاست های اجرایی نظامات آموزشی و فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، نظام مسکن و شهرسازی و غیره است که در روز 95/6/13 ازدواج حضرت زهرا سلام الله علیها تصویب شد. ولی متاسفانه باز هم خاک می خورد و مورد توجه قرار نگرفته است.

در بند نهم سند الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت نوشته شده تبیین، ترویج و نهادینه سازی سبک زندگی اسلامی ایرانی سالم و خانواده محور، اما این شده یک بند در کنار 54 بند، درحالی که باید محوریت داشته باشد.

خانواده محوری باید به تحقق و عمل برسد

این بحث به عنوان نظری اسمش قبول شد ولی رسمش چیست؟ خانواده محوری یعنی چه؟ چه آثار و برکاتی دارد؟ حرف ما این است که خدمات و برکات تمام نظامات باید در خانواده تجلی کند. اگر اینها درست تدبیر و اجرا شوند خانواده باید خیرش را ببیند در غیر این صورت آنها در مسیر درست تدبیر اسلامی حرکت نمی کنند. حضرت امام ره فرمودند که حفظ نظام از اوجب واجبات است ولی دو اوجب واجبات دیگر هم داریم که حفظ دین و دیگری حفظ ناموس و خانواده است. حفظ دین یعنی حفظ خطوط قرمز دین، حرمت و قداست خدا، قرآن، پیامبر، اهل بیت، نماز و روزه و حج و دیگر احکام مقدس. حفظ ناموس یعنی حفظ حرمت و قداست خانواده که اگر خانواده صدمه بخورد نه نظام حفظ می شود نه دین خدا و دیگر کسی برای دفاع از نظام و ارزش ها خودش را فدا نمی کند. پس حفظ ناموس پایه ی حفظ دین و نظام است و متاسفانه در اینجا از همه جا بیشتر غفلت شده است. دشمن هم می خواهد صدمه به ناموس و خانواده گسترش یابد که ما باید با یک انقلاب و نهضتی جلوی این صدمات را بگیریم.

اصالت خانواده حتی فراتر از احکام اسلام

خانواده خیلی اهمیت دارد تا آنجا که بت پرستی باعث صدمه به اصل خانواده نیست یعنی فرزند بت پرست یا کافر اگر بر طبق نکاح همان قوم متولد شده باشد حرامزاده و ولدالزنا نمی شود «کل قوم یعرفون النکاح من السفاح»، هر جامعه ای تفاوت بین فحشا و نکاح را می فهمد. پس اولین هدف اسلام تثبیت اصالت خانواده در جهان بشری است.

خانواده تا آنجا در اسلام حرمت و اصالت دارد که کفر مانع حلال زادگی و طهارت مولد نیست، مسلمان بودن هم مانع انتساب فحشا نیست؛ یعنی کافری می تواند حلال زاده باشد و دارای خانواده و مسلمانی هم می تواند حرام زاده باشد و بدون خانواده، این خانواده است که اصالت دارد.

رفع موانع ازدواج

اگر بخواهیم دین را برای جوانان تبیین کنیم ابتدا باید مساله ی ازدواج آنان را حل کنیم. پایه ی حفظ عفت و حجاب هم خانواده است. از طرف دیگر کافر و ظالم بودن پدر و مادر هم مانع احسان به آنان نیست و احسان به پدر و مادر در هر شرایطی واجب است همین قدر که آنان باعث شکل گیری نطفه شده اند حقشان بر حق فرزند مقدم است. اگر خانواده از هم پاشیده شود دین جایی نخواهد داشت. کسی که خانواده ندارد از این جهت که ولدالزنا باشد مشکل بنیادی دارد و نمی شود درستش کرد؛ و متاسفانه در جامعه قبح و شومی این معانی را متوجه نیستیم. هر چند به راحتی نمی توان به کسی این نسبت را داد ولی در این صورت خانواده دچار بن بست جدی می شود.

ما در هفته ی وحدت هستیم ولی یک نقص فکری در اهل سنت است که نماز پشت سر ولدالزنا را جایز می دانند درحالی که شیعه جایز نمی داند.

در روایت داریم که زمین از وجود مجرد ها شکایت می کند. نماز و روزه و حج ما سرجایش هست ولی جوانان ما هنوز برای ازدواج معطل اند حال اینکه دو رکعت نماز متاهل از هفتاد رکعت نماز مجرد بالاتر است.

فراهم کردن شرایط ازدواج از حج هم واجب تر است

باید پدر و مادر ها بدانند که با این نماز و روزه و حج عاقبت به خیر نمی شوند و شرط عاقبت به خیری فراهم کردن شرایط ازدواج فرزندان است. ازدواج جوان حقی به گردن پدر و مادر، جامعه و حکومت است. حالا برخی می گویند مستطیع شدیم برویم حج درحالی که جوانشان ازدواج نکرده باید ابتدا شرایط ازدواج او را فراهم کنند. در بحث ده فرمان که در سوره ی انعام آیات 151 تا 153 و سوره ی بنی اسرائیل آیات 23 تا 39 آمده اولین جلوه ی توحید خانواده است (بالوالدین احسانا).

بعد ازتوحید، مسلمانی از احسان به پدر و مادر شروع می شود نه از نماز و روزه و حجاب. این ده فرمان سال دوازده بعثت در بیعت عقبه ی ثانیه درحالی که آیات حجاب هنوز نازل نشده بود مطرح می شود.

مسلمانی هم تدریجی است ما در بحث تبلیغ و تبیین دین به دیگران نمی توانیم بگوییم یا همه ی قرآن و دین را قبول کن یا هیچی. در این ده فرمان بر اساس اولویت اشاره می شود به بحث توحید، احسان به والدین، پرهیز از قتل اولاد، پرهیز از فحشا در آشکار و نهان، پرهیز از قتل نفس، دادن حقوق خویشاوندان و فقیر و در راه ماندگان، پرهیز از اسراف و …

چهار گروه سرنوشت ساز هم در جامعه داریم:

1. علما و امرا،
2. جوانان،
3. زنان محور سلامت خانواده و جامعه بشری هستند
4. فقرا و مساکین که به حرمت ایشان خداوند به جامعه نظر رحمت می کند.