نمایه‌زنی قرآن یکی از مراحل انس و تدبر در قرآن است که توسط مکتب اسلامی به خانواده‌ها و حکمت‌جویان توصیه می‌شود.
همۀ ما مخاطب این آیه هستیم که می‌فرماید:
أَفَلاَ یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِیهِ اخْتِلاَفًا کَثِیرًا
چرا در قرآن تدّبر نمى‌کنند؟ در حالیکه اگر این قرآن، از طرف غیر خدا بود قطعاً اختلاف‌هاى بسیارى در آن مى‌یافتند.
تدبر و تفکر در قرآن از مهم‌ترین دستورات قرآنی است و کسی که دل در گرو قرآن دارد در پی آن هست امّا چگونه؟ چگونه باید این تفکر و تدبر حاصل شود؟ روش مشخصی برای تدبّر وجود دارد؟
نمایه‌زنی قرآن روشی است که نهضت مردمی مکتب اسلامی بر اساس مبانی قرآن شناختی، ایجاد کرده است و فرد علاوه بر خوانش قرآن و ترجمۀ آن در آیه تفکر می‌کند.
نمایه‌زنی قرآن یک روش ساختارمند، بدیع و لذت‌بخش برای مطالعه و تدبر قرآن است.
از جمله ثمرات این روش این است که فرد اشراف ویژه‌ای به محتوای سوره پیدا می‌کند و علاوه بر آن با ایجاد شبکۀ معنایی میان آیات مختلف در سور مختلف، میتواند به سرفصل‌های پژوهشی یا تدبری برسد.
توضیح اجمالی روش:
ابتدا فرد آیه را تلاوت می‌کند و ترجمۀ آن را نیز بررسی می‌کند و برداشتی از آن را به صورت نمایه در یک یا دو کلمه می‌نویسد تا کم کم کل سوره را نمایه بزند و تمام کند. پس از پایان سوره، نمایه‌های سوره را تجمیع می‌کند و نگاه جامعی به سوره پیدا می‌کند بطوریکه میتواند سیر سوره را دریابد و میان آیات ارتباط برقرار کند و نیز در آینده که چند سوره را نمایه زنی کرد می تواند آیات شبیه به هم در کل قرآن را در کنار هم قرار دهد که زمینۀ تحقیق و تدبر بیشتری فراهم می‌کند.
مثال نمایه‌زنی از یک آیه:
هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی الأُمِّیّینَ رَسولًا مِنهُم یَتلو عَلَیهِم آیاتِهِ وَیُزَکّیهِم وَیُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَالحِکمَهَ وَإِن کانوا مِن قَبلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ / سوره شریفه جمعه آیه مبارکه 2
نمایه‌های زیر پیشنهادی هستند و قطعا منحصر در این موارد نیستند:
حکمت، تزکیه، تعلیم، تقدم تزکیه بر تعلیم، بعثت، حکومت اسلامی، پیشرفت علم، نقش اخلاق در پیشرفت علم، هدف بعثت، هدف انبیاء، علم بدون تزکیه، تحول آموزش و پرورش، رهایی از گمراهی
توضیح اجمالی نمایه‌زنی قرآن را اینجا نیز بشنوید:
سامانه نمایه‌زنی:
نهضت مردمی مکتب اسلامی یک سامانه پیشرفته برای ثبت نمایه‌های قرآنی طراحی کرده تا ضمن اینکه هر فرد نمایه‌های خود را ثبت کند بتواند نمایه‌های دیگران را نیز مشاهده کند. این سامانه با آدرس anzalna.ir قابل دسترسی است.
امکانات سامانۀ نمایه زنی قرآن:
- امکان ثبت‌نام و حساب کاربری
- مرور قرآن با ترجمه‌های متعدد
- درج نمایه شخصی
- پیشنهاد نمایه برای آیه باتوجه به نمایه‌های شخصی
- مشاهده نمایه‌های دیگران
- انتخاب نمایه‌های دیگران
- و …