نهمین گردهمایی سالانه نهضت مردمی مکتب اسلامی با حضور هزار نفر از خانواده‌های فعال از سراسر کشور، از 19 تا 21 شهریورماه در مشهد مقدس برگزار شد. این رویداد که همزمان با ایام میلاد پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و امام صادق علیه‌السلام و هفته وحدت برگزار می‌شود، برخلاف همایش‌های مرسوم، با رویکردی کاملاً تعاملی، مردمی و کم‌هزینه به تبیین مباحث تمدنی، سبک زندگی اسلامی و تقویت شبکۀ خانواده‌های دغدغه‌مند در این حوزه می‌پردازد. از نکات برجسته این دوره، رونمایی از «طرح مقاومت و سعادت» و همچنین حضور مهمانان ویژه‌ای از داخل و خارج از کشور بود، از جمله مادر دو شهید لبنانی، یکی از مبلغین برجسته جهانی، بزرگ‌ترین درختکار و همچنین یکی از متخصصین هوش مصنوعی.
کلیات و اهداف گردهمایی
نهمین گردهمایی راه رسیدن به تمدن اسلامی از 19 تا 21 شهریورماه در مشهد مقدس برگزار شد. این گردهمایی توسط نهضت مردمی مکتب اسلامی هر ساله در ایام میلاد پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و امام صادق علیه‌السلام و هفته وحدت در مشهد برگزار می‌شود.
این دوره از گردهمایی، میزبان حدود هزار نفر از سراسر ایران بود که حدود سیصد خانوار می‌شد. رویکرد اصلی این گردهمایی، پرداختن به مباحث تمدنی و ساختاری در راستای اهداف انقلاب اسلامی و ظهور است. در واقع، نهضت مردمی مکتب اسلامی با ایجاد جریان گسترده‌ای در سراسر کشور و شبکه‌ای از خانواده‌های فعال و دغدغه‌مند در حوزه‌های تزکیه و تعلیم و سبک زندگی، برگزاری چنین اجتماع سالانه‌ای را ضروری می‌داند. این گردهمایی ضمن اعلام حضور و آمادگی برای تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی و تمدن نوین اسلامی، به تبلیغ، گسترش، همفکری و اجتماع مؤمنین می‌انجامد.
نکته مهمی که در این گردهمایی و در طول این نه سال همواره رعایت شده، فاصله‌گیری از قالب رایج همایش‌ها و سمینارها است؛ برنامه‌هایی که غالباً پرهزینه، کم‌فایده و دارای ظاهری فریبنده اما باطنی کم‌ثمر یا بی‌ثمر هستند. به همین دلیل، در انتخاب محل برگزاری، نوع مدعوین، شکل جلسات و حتی پذیرایی‌ها دقت زیادی شده است. برای مثال، شیوه برگزاری جلسات به‌شدت تعاملی و گفت‌وگو محور است؛ به‌گونه‌ای که مخاطب نقش فعالی دارد و صرفاً شنونده سخنرانی یک فرد نیست.
نکته دوم، تأکید ویژه بر مسئله صرفه‌جویی و اصلاح الگوی مصرف است. پذیرایی و تغذیه، ضمن برخورداری از بالاترین معیارهای سلامت و مطابقت با اصول تغذیه اسلامی، با کم‌ترین هزینه ممکن انجام می‌شود. این کم‌هزینه بودن، ناشی از رعایت اصول مصرف و مشارکت مستقیم خانواده‌ها در تولید و تهیه مایحتاج پذیرایی‌های گردهمایی است که هزینه‌ها را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. بدین‌صورت که خانواده‌های ساکن در شهرهای مختلف، از مد‌ها قبل برای تهیه و تولید و تدارکات بخش‌های مختلف اعلام آمادگی می‌کنند.
مکان برگزاری این دوره، اردوگاه ثامن‌الحجج علیه‌السلام بود که دارای فضای سبز و امکانات متنوعی برای انواع جلسات و برنامه‌هاست و به تعاملی بودن برنامه‌ها کمک کرد.
برنامه‌های گردهمایی
پرونده گردهمایی چند ماه پیش از تاریخ آن آغاز شد و دست‌اندرکاران، ضمن پیگیری‌ها و مسائل تشکیلاتی و برنامه‌ریزی سعی کردند تا مخاطب را نه فقط در گردهمایی بلکه از چند ماه قبل درگیر گردهمایی کنند. یکی از این اقدامات جلساتی بود که هر چهارشنبه به صورت مجازی در سطح گسترده‌ای برگزار می‌شد و به موضوعات متنوعی پرداخته می‌شد تا هم مخاطب بیشتری دعوت به گردهمایی شود و هم از لحاظ فکری آماده حضور در این گردهمایی باشد. غالب جلسات در سایت مکتب اسلامی منتشر شده و برخی از موضوعات این جلسات در ادامه آمده است:
- خانوادۀ حقیقی، فضای مجازی
- ثمرۀ مکتب اسلامی، نسلی که غرب را به چالش می‌کشد.
- دریچه‌ای به دنیای پرچالش نوجوان
- والدین کارمند، فرزندان بیکار
- تعلیم، ابزاری برای استعمار
- و …
پذیرش مهمان‌ها از روز سه‌شنبه 18 شهریور آغاز شد و برای آمادگی مخاطبین جدید، جلسه‌ای توجیهی در شب چهارشنبه ساعت ۹ شب برای خانواده‌های تازه‌وارد به جریان مکتب اسلامی در نظر گرفته شد.
برنامه‌های اصلی از روز چهارشنبه و پس از نماز صبح آغاز شد: نماز جماعت صبح، دعای عهد، نهج‌البلاغه‌خوانی و جلسه نمایه‌زنی قرآن. نمایه‌زنی روشی برای تدبر در قرآن است که توسط نهضت مردمی مکتب اسلامی ابداع شده و در قالب‌های مختلف در سراسر کشور در حال اجراست. همچنین چند سالی است که سامانه آنلاین نمایه‌زنی اشتراکی با آدرس Anzalna.ir توسط این نهضت راه‌اندازی شده است.
شعار مکتب اسلامی «تحقق توحید در ساختارها» است که بر مبانی دینی و انقلابی عمیقی استوار است؛ تبیین این شعار، بخشی از برنامه‌های افتتاحیه در کنار اعلام برنامه‌ها و مدیحه‌سرایی به مناسبت میلاد پیامبر صلی‌الله علیه و آله و امام صادق علیه‌السلام بود.
برنامه ویژه: مقاومت و سعادت
یکی از محورهای ویژه این گردهمایی، مسئله مقاومت و شهادت بود. در راستای نهادینه کردن فرهنگ مقاومت در متن حیات جامعه، و به‌منظور اجرای یک حرکت نمادین فرهنگ‌ساز، از مهمان ویژه‌ای دعوت به عمل آمد: آقای سعادت از شیراز که به عنوان «بزرگ درختکار جهان» شناخته می‌شود. او به تنهایی و در طول چهل سال گذشته، دو هزار و پانصد هکتار از عرصه‌های طبیعی را درختکاری و آبیاری کرده است لذا در چارچوب ترویج و تثبیت فرهنگ مقاومت، طرحی نمادین با عنوان «مقاومت و سعادت» طراحی شد و بر این اساس، پلاک‌های فلزی‌ای (حدود هزار عدد) تهیه شد. خانواده‌های عضو مکتب و حاضران در گردهمایی، این پلاک‌ها را تهیه کرده و شهید مورد نظر خود (که می‌تواند از بستگان یا آشنایانشان باشد) را انتخاب می‌کنند تا آن پلاک و درخت به نام شهید ثبت شود. سپس در محیط خانه یا زندگی خود، درختی می‌کارند و پلاک را بر آن نصب می‌کنند. همچنین سعی می‌شود پساب تمیز ساختمان برای آبیاری این درخت مدیریت شود که با توجه به مشکل ترکیب پساب‌های پاک و آلوده در ساختمان‌های امروزی، اقدامی ضروری و دارای تبعات مثبت معنوی و سلامت است.
در آیین افتتاحیه این طرح، سه پلاک نخست به مادر دو شهید لبنانی، سرکار خانم عائده سرور اهدا شد. خانم سرور (مادر علی عباس اسماعیل و محمدعلی عباس اسماعیل) از دیگر مهمانان ویژه این گردهمایی بود که از لبنان به ایران سفر کرده بود. ایشان که پیشتر در دیدار روز زن با رهبر معظم انقلاب سخنرانی کرده بود، در این گردهمایی به بیان خاطراتی از دو شهید خود، سیره زندگی و سبک یک خانواده شهید پرداخت. ایشان با تأکید بر نقش بی‌بدیل تربیت خانوادگی، نقش مادر و سبک زندگی در ساختن انسان‌هایی که به فیض شهادت نائل می‌آیند، در چندین جلسه عمومی، تخصصی و کارگاهی، مطالب خود را به شیوایی برای حاضران بیان کرد.
برنامه‌های جنبی و تخصصی
فاصله بین نماز جماعت ظهر و عصر، فرصتی برای پرداختن به مسائل جنبی گردهمایی بود. در این بخش چند موضوع به صورت ویژه تشریح و از خانواده‌ها برای مشارکت دعوت به عمل آمد.
یکی از موضوعات طرح خرید و وقف خانه‌ای برای امور تزکیه و تعلیم در شهر سبزوار بود. سبزوار به عنوان خاستگاه مکتب اسلامی، بسیاری از ظرفیت‌های این مکتب را در خود محقق کرده و همه‌ساله میزبان خانواده‌های بسیاری از اقصی نقاط کشور برای بازدید از برنامه‌هاست. بنابراین، داشتن مکانی برای پذیرایی، برپایی نمایشگاه فعالیت‌ها و برگزاری برنامه‌های کشوری و شهری ضروری به نظر می‌رسد. این مکان پس از خرید، وقف امور تزکیه و تعلیم و مکتب اسلامی خواهد شد و در همین راستا گزینه‌ای مطرح و از خانواده‌ها برای مشارکت مالی دعوت شد.
موضوع جانبی دوم، ارائه و فروش محصولات سالم و طیب در حاشیه گردهمایی بود. همه‌ساله محصولات سالم و اغلب تولیدی خود خانواده‌ها عرضه می‌شود. این اقدام علاوه بر ترویج سبک زندگی سالم و تغذیه صحیح، به حمایت از تولید داخلی می‌پردازد و عواید حاصل از آن صرف امور مکتب اسلامی و تزکیه و تعلیم می‌گردد.
همچنین یکی دیگر از برنامه‌های معرفی‌شده در این بخش، مرکز طب اسلامی بانو شریفه بود. این مرکز که به‌همت خواهران اداره می‌شود، به نام «بانو شریفه» (طبیب اهل بیت علیهم‌السلام) نام‌گذاری شده است. حوزه فعالیت این مرکز، اصلاح سبک زندگی، مسائل درمانی، تغذیه و کلیه امور مرتبط با سلامت و سبک زندگی اختصاصی بانوان است و در این مسیر، به موضوع حیاتی فرزندآوری و جمعیت توجه ویژه دارد و درصدد رفع موانع پیش‌روی بانوان است.
فرزندان 8 تا 16 ساله که در این گردهمایی حضور داشتند برنامه‌های اختصاصی خود را داشتند که حجت‌الاسلام یزدانیان مسئولیت این بخش را به عهده داشتند. برنامه مخصوص فرزندان شامل حلقه‌های علمی معرفتی، زیارت دسته‌جمعی، آموزش اریگامی، ساخت سازه‌های طبیعی، پخش فیلم و مسابقات ورزشی بود.
کارگاه‌ها و جلسات تخصصی
کارگاه آموزش آسان و غیرمستقیم که توسط حجت‌الاسلام هادوی صدر ارائه شد، به این پرسش محوری پاسخ داد که چرا آموزش امروز تا این حد پیچیده و زمان‌بر شده و آیا می‌توان آن را بدون پیچیدگی، اتلاف وقت و ایجاد خستگی ارائه داد. مکتب اسلامی سال‌هاست در پی تحقق همین هدف است و در این جلسه به دو موضوع کلیدی «سفر» و «پرسشگری» به عنوان ارکان آموزش آسان و غیرمستقیم و برتر از روش‌های مرسوم پرداخته شد.
جلسه «خانواده متعالی» به صورت جداگانه برای مادران با حضور سرکار خانم عائده سرور و حجت‌الاسلام محمد اسماعیل‌زاده و برای پدران با حضور حجت‌الاسلام حمید اسماعیل‌زاده برگزار شد. محور این جلسه، تبیین ظرفیت‌های زن و مرد در مسیر رشد متقابل همدیگر و همچنین حل مشکلات پیش رو با همین ظرفیت‌های خداداد است.
شب‌های گردهمایی نیز به گفتگوهای صمیمی و پربار اختصاص داشت. خانواده‌ها به همراه فرزندانشان در حلقه‌های مختلفی شرکت می‌کردند. این حلقه‌ها که فضایی خودمانی و گفت‌وگو محور داشتند، به موضوعات متنوعی از قبیل: روش‌های خواندن و نوشتن، الگوهای سبک زندگی، اقتصاد خانواده، مسئله جمعیت و فرزندآوری، روش‌های تعلیم و تربیت و… اختصاص داشت.
مهمانان ویژه و سخنرانی‌ها
مهمان ویژه دیگر این گردهمایی دکتر روح‌الله رحمانی، استاد هوش مصنوعی در دانشگاه تهران و از مدیران اسبق مایکروسافت و آمازون بود. وی در ابتدا به شرح دلایل هجرت خود از آمریکا (با وجود تولد، تحصیل و اشتغال در اوج پیشرفت‌های تکنولوژیک این کشور) و تصمیم به بازگشت به ایران پرداخت. او به‌صورتی مختصر و به‌دور از اغراق به مقایسه وضعیت دو کشور و بیان محاسن و معایب تصمیم خود پرداخت. در بخش دوم صحبت‌هایش، بر اهمیت هوش مصنوعی و لزوم داشتن نگاهی صحیح و پیشرو به این فناوری تأکید کرد و هشدار داد که نباید به‌عنوان مصرف‌کننده‌ای دست چندم به آن نگریست. ایشان همچنین در گفتگوی شبانه، در حلقه‌ای صمیمی و چند ساعته به گفت‌وگو با جوانان نشست و به انتقال تجربیات، نکات فنی و ترسیم مسیر پیش‌روی آنان پرداخت.
مهمان ویژه دیگر، سرکار خانم علم‌الهدی (همسر شهید سید ابراهیم رئیسی) بودند که با موضوع «نقش خانواده در نظامات اجتماعی» به سخنرانی پرداختند. سرکار خانم علم الهدی اشاره کردند که ما نباید به خانواده به دید یک نهاد نگاه کنیم بلکه باید به عنوان یک سبک زندگی نگاه کنیم. خانواده با این نگاه، بستر رازداری، وفاداری و فداکاری است. ایشان به جایگاه پدر و أب و ولایت آن و اینکه مسئولیت اصلی در خانواده با پدر است اشاره کردند.
تبیین آموزش و پرورش در نگاه رهبر معظم انقلاب توسط حجت‌الاسلام حمید اسماعیل‌زاده ارائه شد. این جلسه به سه پرسش اساسی پاسخ گفت:
- اندیشه رهبری در این حوزه چیست و چگونه باید آن را استخراج کرد؟ (با اشاره به گردآوری و تحلیل ۳۵ سال سخنرانی‌های ایشان با معلمان و فرهنگیان)
- نقش خانواده در آموزش و پرورش از نگاه معظم‌له چیست؟
- نقش مردم در تحقق آینده آموزش و پرورش، با حفظ ماهیت حاکمیتی آن، چگونه است؟
در این جلسه، حجت‌الاسلام اسماعیل‌زاده بر این اصل تأکید کرد که باید طبق منشور فکری رهبر انقلاب، به سمت آموزش و پرورشی حرکت کرد که حاکمیتی اما با محوریت مردم و نهاد خانواده (به عنوان سلول اصلی جامعه) باشد؛ اما چگونگی تحقق این امر و حرکت به سمت «مردمی شدن» واقعی (و نه خصوصی‌سازی) نیازمند تدبیر و برنامه‌ریزی است.
آخرین سخنران پیش از اختتامیه، حجت‌الاسلام آل جعفری از شخصیت‌های فعال و بین‌المللی بود که در پنج قاره و حدود 110 کشور به فعالیت‌های دینی مشغول است. ایشان از تجربیات خود و ظرفیت‌های بی‌نظیر مکتب شیعه، اسلام و انقلاب اسلامی ایران سخن گفت.
در پایان این گردهمایی آئین اختتامیه برگزار شد که ضمن جمع‌بندی مطالب 3 روز به برگزیدگان طرح نمایه‌زنی قرآن و همچنین فرزندان فعال در بخش خود جوایزی اهداء شد.